Pankreas kanseri erken dönemde belirti vermeyen ve bu nedenle ileri evrede yakalandığında hayatı tehdit eden hastalıkların başında gelmektedir. Whipple Ameliyatı ile hastalar sağlıklarına kavuşabilmektedir.
Günümüzde uygun vakalarda ve tecrübeli merkezlerde yapılan Whipple ameliyatı pankreas kanseri tedavisinde başarılı sonuçlar vermektedir. Pankreas başı, bu bölgeye yakın safra yolları ve duodenum tümörlerinde tercih edilen Whipple ameliyatları sonrası uygulanan kemoterapi tedavisi ile hastaların yaşam kalitesi ve süresi artmaktadır. Doç. Türkmen Bahadır Arıkan, Whipple ameliyatları hakkında bilgi verdi.
Whipple Pankreas Kanserinde Hayat KurtarıyorPankreas Vücudun Şeker Seviyesini Düzenler
İnsan yaşamı için çok değerli bir organ olan pankreas, vücutta midenin arka tarafından dalağa kadar uzanan ve başı duodenum ile çevrili bir yapıda yer almıştır. Orta kısım “boyun” veya “gövde” olarak adlandırılır ve ince uç “kuyruk” olarak tanımlanır. Pankreas, mideden duodenuma gelen protein, karbonhidrat ve yağları sindiren ve duodenuma boşaltan enzimler üretir. İnsülin, kan şekerini kontrol eden hormondur.
Kansere Bağlı Ölümlerde 4. Sırada
Pankreasta kontrolsüz büyüme ve tümör oluşumuna pankreas kanseri denir. Tümör pankreasın %75’inin başında ve geri kalanı boyun veya gövdede ortaya çıkar. Kansere bağlı can kayıplarında 4. sırada yer alan pankreas kanserinin 2030 yılında 2. sıraya yükseleceği varsayılmaktadır. ABD’de her yıl yaklaşık 57 bin kişiye pankreas kanseri teşhisi konulmakta ve yaklaşık 46 bin hasta ölmektedir.
Whipple Pankreas Kanserinde Hayat KurtarıyorPankreas Kanserinde Uygulanan Ameliyatlar:
- Pankreasın gövde ve kuyruğundaki tümörler veya kistler için pankreasın sol tarafının (gövde ve kuyruk) çıkarılması ameliyatına “distal pankreatektomi” denir. Bu işlem sırasında dalak da ameliyat sırasında alınabilir.
- Bazı pankreas tümörlerinde pankreasın tamamının çıkarılması gerekebilir. Buna “total pankreatektomi” denir. İnsanlar pankreassız yaşayabilir, ancak uzun ömür insülin ve enzim replasmanı gerektirecektir.
- Pankreas tümörleri, yanlarından geçen hayati kan damarlarını da etkileyebilir. Tümörler yakın damarları tutuyorsa multidisipliner kurul (onkolog, radyolog, gastroenterolog ve pankreatik cerrahide uzmanlaşmış genel cerrah) tarafından damar tutulumunun derecesine göre hasta değerlendirilir, cerrahi ve ardından kemoterapi düşünülebilir. Direkt cerrahi ile ilgili damarın çıkartılıp yeniden dikilmesi işlemi de uygulanabilir. Yaygın damar tutulumu olan hastalarda ameliyat uygun değildir ve kemoterapi tedavisi planlanır.
Whipple Ameliyatı Nedir?
“Pankreatikoduodenektomi” olarak da bilinen Whipple ameliyatı, pankreasın başını, ince bağırsağın (duodenum) ilk bölümünü, safra kesesini ve safra kanalını çıkarmak için yapılan karmaşık bir ameliyattır.
Whipple Ameliyatı;
- Pankreas, bağırsak ve safra kanalındaki tümörleri ve diğer bozuklukları tedavi etmek için yapılır.
- Pankreas başı kanserini tedavi etmek için en sık kullanılan cerrahi tekniktir.
- Kanser tanısı alan hastalarda hayat kurtarıcı bir cerrahi sistemdir.
- Kanserin diğer organlara yayılmasını (metastaz) durdurmak için kullanılan bir tedavi seçeneğidir.
Pankreas kanseri tanısı alan hastaların yaklaşık %15 ila %20’sine Whipple ameliyatı yapılabilirken, hastaların %15’i kemoterapi tedavisi sonrası ameliyat için uygun hale gelmektedir. Oldukça karmaşık bir ameliyat olan Whipple ciddi riskler getireceği için bu konuda deneyimli bir cerrah ve merkezde yapılmalıdır.
Whipple Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Whipple ameliyatları 4-8 saat süren geniş ameliyatlardır ve hangi tekniğin kullanılacağına hastanın ve tümörün durumuna göre karar verilir. İki şekilde yapılabilir:
- Açık cerrahi: Açık cerrahi sırasında, cerrah pankreasa erişmek için karında bir kesi oluşturur. Bu en yaygın ve en çok uygulanan yaklaşımdır.
- Laparoskopik cerrahi: Kapalı laparoskopik cerrahide, cerrah karın içinde birkaç küçük kesi yapar ve görüntüyü ameliyathanedeki bir monitöre aktaran bir kamera da dahil olmak üzere özel aletler yardımıyla ameliyatı gerçekleştirir. Cerrah, ameliyatı gerçekleştirirken cerrahi aletlere rehberlik etmesi için monitörü izler. Laparoskopi bir tür minimal invaziv cerrahidir.
Minimal invaziv cerrahide; kan kaybı daha azdır ve komplikasyon riski de azalır. Hastanın daha kısa sürede güzelleşmesini sağlayan konforlu bir formüldür. Ameliyat süresi uzun olmasına rağmen bazen bu prosedür minimal invaziv cerrahi ile başlayabilir, ancak komplikasyonlar veya teknik zorluklar cerrahın operasyonu tamamlamak için açık bir kesi yapmasını gerektirebilir.
Whipple Ameliyatı Hangi Durumlarda Yapılır?
- pankreas kanseri
- Pankreas kistleri
- Pankreas tümörleri
- pankreatit
- Ampulla kanseri
- Safra kanalı kanseri
- Nöroendokrin tümörler
- On İki Parmak (Duododonum) Kanseri
- Pankreas veya ince bağırsak travması
- Pankreas, duodenum veya safra kanallarını içeren diğer tümörler veya bozukluklar.
Whipple Ameliyatı Sonrası Yakın Takip Önemlidir
Ameliyattan sonra hasta en az bir hafta genel cerrahi servisinde yatmalıdır. Tüm cerrahi ekip ve hemşirelik personeli, durumunu kontrol altında tutmak için hastayı enfeksiyon belirtileri veya komplikasyonlar açısından izleyecektir. Diyet, tolere edildiği kadar yavaş ilerleyecektir. Ameliyattan sonra birden fazla hasta hızlı bir şekilde yürüyebilir. Bazı durumlarda ameliyata ve hastanın durumuna göre birkaç gün yoğun bakımda yatış gerekebilir. Yoğun bakım ünitesi doktorları ve hemşireleri, komplikasyon belirtilerini izlemek için hastanın durumunu izleyecektir. (BSHA-Bilim ve Sağlık Haber Ajansı)
